W MIEŚCIE
Braniewo słynie z najmniejszego w Polsce ogrodu zoologicznego. Nie jest to przy tym nic w rodzaju mnożących się ostatnio w kraju zagród z danielami i emerytowanymi dzikami. To małe, autentyczne zoo z egzotycznymi zwierzętami. Ogród Zoologiczno-Botaniczny w Braniewie powstał w latach 1955-1960.
Znajduje się na terenie dawnej fosy miejskiej, niemal w centrum miasta. W czasach jego świetności zamieszkiwało tu około 200 gatunków zwierząt, a zoo corocznie odwiedzało 20 tys. osób. Dziś Ogród to nadal atrakcja, która cieszy się dużą popularnością. Godna uwagi jest unikalna roślinność: miłorząb japoński, tulipanowiec amerykański, dąb piramidalny, różaneczniki, magnolie, forsycje, czeremchy,jałowce, świerki, tuje.
Miłośnicy zwierząt spotkają w braniewskim zoo m.in.: lamę, konia Przewalskiego, owcę grzywiastą anui, małpki, tygrysy syberyjskie, niedźwiedzia himalajskiego i brunatnego, papugi, świnki morskie, króliki, pawie, bażanty, osiołka, jaki oraz łabędzie.Ogród jest otwarty od 1 maja do 30 września, w godz. 10.00-18.00
W 1571 r. powstało w Braniewie Zgromadzenie Sióstr Katarzynek założone przez Reginę Prottman (beatyfikowaną przez papieża Jana Pawła II w 1999 r.) Obecny dom zgromadzenia – neogotycki klasztor Regina Coeli wybudowany w latach 1904-1906 – znajduje się przy ulicy Moniuszki
Hospicjum dla konwertytów powstało z fundacji biskupa Teodora Potockiego. Barokowy parterowy, czteroskrzydłowy budynek z niezadaszonym, kwadratowym dziedzińcem, wzniesiony w 1719 r., pełnił później funkcję przytułku dla starców. W elewacji frontowej warto zwrócić uwagę na kartusz z herbem Pilawa pod kapeluszem kardynalskim, zawierający też inicjały fundatora hospicjum i datę fundacji.
Gotycki, ceglany kościół realizowano etapami w latach 1343-1442. Świątynia jest halowa, trójnawowa, sześcioprzęsłowa, założona na planie wydłużonego prostokąta, orientowana. Zniszczona w 1945 r., została odbudowana w latach 1975-1981.Ogrom kościoła świadczy o roli jaką w przeszłości odegrało Braniewo i o zamożności jego mieszkańców w minionych wiekach.Kościół jest miejscem kultu błogosławionej Reginy Protman, urodzonej w Braniewie w 1552 roku, założycielki największego na Warmii Zgromadzenia Sióstr Świętej Katarzyny.
Z nieistniejącego już zamku biskupiego z XIII w. pozostała jedynie trzykondygnacyjna gotycka wieża wzniesiona na przełomie XIII i XIV w. na planie kwadratu, która pierwotnie łączyła zamek z przedzamczem
Pozostałości obwarowań
Pozostałości murów obronnych (XIV w.): fragmenty baszt, wieże.
Braniewo ma ponad 700-letnią historię. Było pierwszą stolicą Warmii i siedzibą biskupów warmińskich. Starszym bardziej jednak kojarzy się z warzonym tu jeszcze niedawno piwem. A niektórym także ze służbą wojskową.
Braniewo (pol. Brunsberga, niem. Braunsberg) to najstarsze miasto warmińskie, położone na obu brzegach Pasłęki, w pobliżu ujścia do Zalewu Wiślanego. Braniewo założono w 1254 roku na miejscu staropruskiego grodu Brusebergue.
Braniewo już od XIV w. było członkiem Hanzy oraz jedynym warmińskim portem morskim. Było też pierwszą siedzibą biskupów warmińskich i kapituły warmińskiej (do 1370 roku).
W późniejszym okresie Braniewo słynęło z jezuickiego Colegium Hosianum założonego przez biskupa Stanisława Hozjusza w 1565. W tym czasie Braniewo było ważnym ośrodkiem szkolnictwa i kultury.
W czasach wojen szwedzkich miasto wielokrotnie niszczone i grabione. W 1772 roku włączone do Prus.
Do końca XVIII w. w Braniewie funkcjonował port. handlowy. W 1852 r. w Braniewie otwarto pierwszą w Prusach linię kolejową na odcinku Braniewo-Kwidzyn.
W 1945 r. Braniewo zostało zniszczone (w 85%) i splądrowane przez Armię Radziecką. Stare miasto po wojnie nie zostało odbudowane.
Na terenie gminy Braniewo znajdują się dwa rezerwaty: „Ostoja Bobrów” na rzecze Pasłęce i Rezerwat Torfowiskowy brzozy niskiej „Cielętnik” oraz obszary chronione rzek Banówki i Pasłęki
- Kaplica św. Rocha, ul. Olsztyńska
- Kościół parafialny p.w.św. Antoniego, zbudowanym w 1830-38, trójosiowy, późno klasycystyczny.
- Kościół p.w.św. Trójcy obecnie kościół bizantyjsko-ukraiński wybudowany w początku XVI,
- Baszta, pl. Wolności
- Kościół parafialny p.w.św. Krzyża – budowany 1722-1747, barokowy, orientowany, założony na planie
- krzyża greckiego
- Cerkiew prawosławna pw. Przemienienia Pańskiego przy ul. Wspólnej (dawna kaplica ewangelicka – od 1949 r. cerkiew prawosławna).
